PM Ujjwala yojana 2025 नमस्कार सर्वच महिलांना कळविण्यात अतंत्य आनंद होतोय कि , रक्षाबंधन निमित्त आता केंद्र सरकारकडून महिलाना १० कोटी रु मिळणार आहेत . त्याबद्दल सविस्तर माहिती आपण या ब्लॉग मध्ये पाहणार आहोत.
परिचय:-
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना ही भारत सरकारने सुरू केलेली एक परिवर्तनकारी ऊर्जा योजना असून, गरीब महिलांना धूरमुक्त, आरोग्यदायी स्वयंपाकासाठी एलपीजी (LPG) कनेक्शन विनामूल्य देण्यात येत आहे. १ मे २०१६ रोजी या योजनेची सुरुवात झाली. त्यानंतर उज्ज्वला योजना २.० द्वारे योजना आणखी विस्तारली गेली—विशेषतः स्थलांतरित लोकसंख्येसाठी—आणि त्यानुसार एकूण लक्ष्य १०.३५ कोटी कनेक्शन्सपर्यंत वाढविण्यात आले आहे.
जुलै २०२५ पर्यंत, सुमारे १०.३३ कोटी लाभार्थी या योजनेअंतर्गत लाभ घेत आहेत.
केंद्र सरकारने ८ ऑगस्ट २०२५ रोजी कैबिनेट संमेलनात निर्णय घेतला की, उज्ज्वला लाभार्थ्यांना १४.२ किलो एलपीजी सिलेंडरसाठी प्रती सिलेंडर ₹३०० इतकी लक्षित सब्सिडी दिली जाईल. ही सब्सिडी दरवर्षी ९ रिफिल्सपर्यंत लागू राहणार असून ५ किलो सिलेंडरसाठी प्रमाणानुसार पुरवली जाईल. यासाठी ₹१२,००० कोटींचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
PM Ujjwala yojana 2025
नवीनतम निर्णय – वित्तीय वर्ष २०२५-२६साठी महत्त्वपूर्ण पॅकेज
१. लक्षित सब्सिडीचा विस्तार
- मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत ८ ऑगस्ट २०२५ रोजी, वित्तीय वर्ष २०२५-२६ साठी उज्ज्वला योजना लाभार्थ्यांना प्रती १४.२ किलोग्रॅम सिलेंडर ₹३०० सब्सिडी देण्याची मंजुरी देण्यात आली आहे.
- ही सब्सिडी दरवर्षी ९ रिफिल्सपर्यंत दिली जाईल (५ किलोग्रॅम सिलेंडरसाठी प्रमाणे).
- एकूण खर्च अंदाजे ₹१२,००० कोटी आहे .या निर्णयामुळे १० कोटींपेक्षा अधिक लाभार्थी योजनेच्या लाभांत सुरक्षितपणे राहतील आणि स्वयंपाकासाठी स्वच्छ इंधनावर त्यांचा खर्च कमी राहील.
२. तेल कंपन्यांसाठी भरपाई (OMCs)
- याबरोबरच, तेल मार्केटिंग कंपन्यांना (IOCL, BPCL, HPCL) त्यांच्या एलपीजी सब्सिडी विक्रीमुळे होणाऱ्या आर्थिक नुकसानीसाठी ₹३०,००० कोटींची बजेटरी मदत मंजूर करण्यात आली आहे.
- ही भरपाई आर्थिक वर्षात तुकड्यांमध्ये दिली जाणार आहे.
- उद्दिष्ट म्हणजे उपभोक्तांना दर अनिश्चिततेपासून वाचवणे आणि पुरवठा सुरळीत राखणे.
PMUY चा व्यापक परिणाम – आरोग्य, अर्थकारण, सामाजिक व पर्यावरणीय
- सामाजिक-आर्थिक कल्याण
PMUY चा व्यापक अभ्यास दर्शवतो की या योजनेमुळे निर्माण झालेल्या “कल्याण” (well-being gains) ची किंमत सुमारे ₹६.४६ लाख कोटी आहे, जे आरंभीच्या ₹१४,००० कोटी गुंतवणुकीपेक्षा ४५ पट जास्त आहे. - उपयोग वाढ
PMUY लाभार्थ्यांचा दर वर्ष सरासरी रिफिल दर वाढून २०१९-२० मध्ये ३ रिफिल्स, २०२२-२३ मध्ये ३.६८ आणि २०२४-२५ मध्ये सुमारे ४.४७ रिफिल्सपर्यंत पोहोचला आहे. - पर्यावरण आणि आरोग्य सुधारणा
धूरमुक्त स्वयंपाकामुळे घरातील वायू प्रदूषण कमी झाले आहे आणि आयुष्यातील आरोग्याचा दर्जा सुधारला आहे. याचबरोबर, आर्द्र जंगलाच्या कापसाही कमी होतो. - क्षेत्रीय-सामाजिक फरक
परंतु काही अभ्यास हे दर्शवतात की SC-ग्रुपमध्ये या योजनेचा लाभ जास्त झाला, तर ST-ग्रुपमध्ये तुलनेने कमी परिणाम दिसला आहे. तसेच, पूर्व आणि पूर्वोत्तर भागात उपयोग तुलनेने कमी आहे. - योजना कार्यान्वयनावरील तक्रारी
मध्य प्रदेशमध्ये घोटाळ्याची तक्रार म्हणून सुमारे २ लाख महिलांनी त्यांच्या कनेक्शनमधून पतींचं नाव काढलं आणि त्यावर ऑडिटचे आदेश देण्यात आले आहेत.
PM Ujjwala yojana 2025
सारांशात्मक तुलना:-
| मुद्दा | प्रमुख माहिती |
| सब्सिडी विस्तार | ₹३०० प्रति सिलेंडर, ९ रिफिल्स, ₹१२,००० कोटी निधी |
| तेल कंपन्यांचा आधार | ₹३०,००० कोटींची भरपाई |
| लाभार्थीसंख्या | १०.३३ कोटी कनेक्शन्स, ९ कोटी नियमित वापरकर्ते |
| समाज-क्षेत्रीय फरक | SC गटातील फायदा जास्त; ST व पूर्वोत्तर कमी |
| घोटाळ्याचे प्रकरण | २ लाख कनेक्शनमध्ये नाव हटवण्याची घटना; ऑडिट सुरू |
| संरचना सुधारणा | बॉटलिंग प्लांट्स आणि वितरक यांमध्ये वाढ |
मुल्यांकन व त्याचा अर्थ
सकारात्मक बाजू:
- आर्थिक बोजा कमी: सब्सिडी आणि भरपाई निर्णयामुळे गरीब घरांचा स्वयंपाक खर्च नियंत्रित राहील.
- लाभ कुटुंबांपर्यंत पोहोचणे: १० कोटींइतके कनेक्शन्स हे स्वतः योजना यशस्वी झाल्याचे प्रतीक आहे.
- स्थिर पुरवठा व उत्पादन: तेल कंपन्यांना आर्थिक आधार मिळाल्याने एलपीजी पुरवठा अखंड राहील.
PM Ujjwala yojana 2025
उज्ज्वला २.० अंतर्गत कनेक्शन मिळविण्यासाठी पात्रतेचे निकष
- अर्जदाराचे (केवळ महिला) वय किमान १८ वर्षे असावे.
- त्याच घरातील कोणासही ओएमसी कडून कोणतेही एलपीजी कनेक्शन मिळालेले नसावे.
- खालीलपैकी कोणत्याही प्रवर्गातील प्रौढ महिला – अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, प्रधानमंत्री आवास योजना (ग्रामीण), अति मागासवर्गीय (एमबीसी), अंत्योदय अन्न योजना (एएवाय), चहा आणि माजी चहा बाग जमाती, वनवासी, बेटे आणि नदी बेटांचे रहिवासी, एसइसीसी कुटुंबांतर्गत (एएचएल टिन) किंवा १४-कलमी घोषणेनुसार कोणत्याही गरीब कुटुंबांतर्गत नोंदणी केलेले.
आवश्यक दस्तऐवज:-
- तुमच्या ग्राहकाला ओळखा (इकेवायसी)
- ओळखीचा पुरावा आणि पत्त्याचा पुरावा म्हणून अर्जदाराचे आधार कार्ड जर अर्जदार आधारमध्ये नमूद केलेल्या पत्त्यावर राहत असेल तर (आसाम आणि मेघालय वगळता).
- ज्या राज्यातून अर्ज करण्यात येत आहे त्या राज्याने जारी केलेले रेशन कार्ड/ राज्य सरकारने जारी केलेले कौटुंबिक रचना प्रमाणित करणारे इतर दस्तऐवज / परिशिष्ट I नुसार स्वयं-घोषणापत्र (स्थलांतरित अर्जदारांसाठी)
- दस्तऐवजातील क्र.सं. ३ मध्ये नमुद केलेल्या लाभार्थी आणि प्रौढ कुटुंबातील सदस्यांचे आधार.
- बँक खाते क्रमांक आणि आएफएससी क्रमांक
- कुटुंबाची स्थिती दर्शवीणारा पूरक केवायसी.
PM Ujjwala yojana 2025
आव्हाने:
- क्षेत्रीय विषमता: पूर्व, पूर्वोत्तर क्षेत्रांतील लाभ अजून वाढवण्याची गरज आहे.
- संरक्षण व पारदर्शकता: घोटाळ्यांना टार्गेट करून लोकविश्वास वाढवणे गरजेचे आहे.
- दीर्घकालीन वापराचा आधार: कनेक्शनपलीकडे, सतत उपभोगासाठी उपाय आणि वित्तीय सहाय्य आवश्यक आहे.
PM Ujjwala yojana 2025
निष्कर्ष:-
या ताज्या निर्णयांनी प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेची मजबुती, तिचा प्रभावी विस्तार, लाभार्थ्यांचा वापर वाढविण्याचा उद्देश, आणि कार्यप्रणालीतील सुधारणा आणि पारदर्शकता सुनिश्चित करण्यासाठीच्या पावलांचा स्पष्ट संदेश दिला आहे. सरकारने गरजू वर्गासाठी स्वच्छ इंधनाची उपलब्धता, आर्थिक संरक्षण व समाजातील समावेश सुनिश्चित करण्यासाठी या नव्या उपाययोजना केल्या आहेत.
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना हे केवळ एका ऊर्जा योजनाच नव्हे, तर समाजाच्या प्रत्येक स्तरावर परिवर्तन करणारे एक सामूहिक प्रयत्न आहे. ८ ऑगस्ट २०२५ रोजी घेतलेले निर्णय—₹३०० प्रति सिलेंडर सब्सिडी (९ रिफिल्स), ₹१२,००० कोटी सब्सिडी व्यय, आणि तेल कंपन्यांसाठी ₹३०,००० कोटीची भरपाई—हे या योजनेच्या दीर्घकालीन प्रभावासाठी मोलाचे पाऊल ठरतील. ही योजना गरीब घरांना स्वच्छ, सुरक्षित आणि प्रदूषणमुक्त स्वयंपाकाची संधी देते, ज्यामुळे आरोग्य, सामाजिक समावेश, आणि पर्यावरणीय संरक्षण या सर्वांमध्ये प्रगती दिसून येते.
तरीही, या योजनेची यशस्वीता केवळ सुरुवातीच्या कनेक्शन्सवर मर्यादित नाही, तर दीर्घकालीन वापर, निरंतर गरज ओळखणे, आणि योग्य निशेध व पारदर्शकता यावर आधारित आहे.
PM Ujjwala yojana 2025
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेतील नवीनतम अपडेट्स (ऑगस्ट २०२५)
१. वित्तीय वर्ष २०२५–२६ साठी ₹३०० प्रति सिलेंडर सब्सिडीचे दीर्घकालीन विस्तार
केंद्र सरकारने ८ ऑगस्ट २०२५ रोजी कैबिनेट संमेलनात निर्णय घेतला की, उज्ज्वला लाभार्थ्यांना १४.२ किलो एलपीजी सिलेंडरसाठी प्रती सिलेंडर ₹३०० इतकी लक्षित सब्सिडी दिली जाईल. ही सब्सिडी दरवर्षी ९ रिफिल्सपर्यंत लागू राहणार असून ५ किलो सिलेंडरसाठी प्रमाणानुसार पुरवली जाईल. यासाठी ₹१२,००० कोटींचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
याअंतर्गत लाभार्थ्यांना सुरक्षित, दर्जेदार आणि परवडणाऱ्या एलपीजीचा लाभ सातत्याने मिळणार आहे.
२. तेल कंपन्यांना ₹३०,००० कोटींचा आर्थिक आधार (OMCs साठी भरपाई)
PM Ujjwala yojana 2025
३. योजना यशस्वीतेचे सामाजिक-आर्थिक परिणाम
सुधारित निर्णयानुसार, पेट्रोलियम आणि तेल विपणन कंपन्यांना (IOCL, BPCL, HPCL) त्यांच्या एलपीजी पुरवठ्यातून होणाऱ्या आर्थिक नुकसानाची भरपाई म्हणून ₹३०,००० कोटींची बजेटरी मदत मंजूर केली गेली आहे. हा निधी तुकड्यांमध्ये उपलब्ध करून दिला जाणार असून, याद्वारे एलपीजीचे पुरवठा अखंड सुरू राहील असे सुनिश्चित केले आहे.
- योजना प्रवेश आणि वापर: आतापर्यंत १०.३३ कोटींपेक्षा अधिक लाभार्थी कनेक्शन घेतले आहेत. त्यापैकी सुमारे ९ कोटी लाभार्थी नियमितपणे एलपीजीचे रिफिल करत आहेत, ज्यामुळे या योजनेची दीर्घकालीन यशस्विता स्पष्ट होते.
विविध समाज गटांमध्ये फरक: काही अध्ययनांमध्ये दिसून आले आहे की, SC गटातील लाभार्थ्यांना तुलनेने अधिक फायदा झाला, तर ST गटात फायदा कमी दिसला आहे. पूर्व आणि पूर्वोत्तर क्षेत्रांमध्ये कार्यक्रमाची परिणामकारकता कमी असल्याचेही निदर्शनास आले आहे.
४. घोटाळ्यांचे प्रकरण आणि ऑडिट
मध्य प्रदेशमध्ये अंदाजे २ लाख महिलांनी एलपीजी कनेक्शनमधून त्यांच्या पतींची नावे अनधिकृतरीत्या काढली. यामुळे सरकारने या प्रकरणाची सखोल चौकशी करण्यासाठी ऑडिटचा आदेश दिला आहे, तसेच ट्रान्सफरसाठी सतत बंदी लागू ठेवण्यात आली आहे. यामुळे योजना पारदर्शक ठेवणे आणि भ्रष्टाचार टाळणे हे उद्दिष्ट आहे.
PM Ujjwala yojana 2025
५. कार्यक्षमता आणि संरचना सुधारणा
मार्च २०२४ पर्यंत उज्ज्वला योजनेअंतर्गत बॉटलिंग प्लांट्स, वितरक आणि LPG विक्री यात लक्षणीय वाढ झालेली आहे. त्यामुले ग्रामीण भागात LPG पोहोचवण्याची क्षमता आणि कार्यक्षमता दोन्ही सुधारली आहे.
PM Ujjwala yojana 2025
ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी येथे क्लीक करा. https://cx.indianoil.in/webcenter/portal/Customer/pages_landingpage https://my.ebharatgas.com/bharatgas/lpgServices/ApplyUjjwala2Connection https://myhpgas.in/myHPGas/NewConsumerRegistration.aspx https://www.pmuy.gov.in/mr/ujjwala2.html
आधिक माहितीसाठी वाचा. https://hkkadam.com/wp-admin/post.php?post=1377&action=edit https://hkkadam.com/wp-admin/post.php?post=1298&action=edit
PM Ujjwala yojana 2025